"ΟΠΟΥ ΦΤΩΧΟΣ ΚΑΙ Η ΜΟΙΡΑ ΤΟΥ.."

      

     Από το γραφείο τύπου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ανακοινώθηκαν τα δύο προγράμματα στεγαστικής πολιτικής του Υπουργείου με τίτλους «Σπίτι μου-στεγαστική πολιτική για τους νέους» και «Αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας για κοινωνική κατοικία»-σαν επακόλουθο της ψήφισης του νόμου 5006/2022 (ΦΕΚ239/Α/22.12.2022)/ www.et.gr

Με αφορμή την ανακοίνωση αυτή, αναζητήσαμε από το Εθνικό Τυπογραφείο το αντίστοιχο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) της Ελληνικής Δημοκρατίας, στο οποίο διαπιστώσαμε ότι: εκτός από την περιγραφή των δύο ανωτέρω προγραμμάτων συμπεριλαμβάνονται και άλλες διατάξεις που αφορούν τόσο την αποκατάσταση των πυρόπληκτων στο Μάτι Αττικής, όσο και άλλες για την Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) όπως Ασφαλιστικές, συνταξιοδοτικές και λοιπές επείγουσες διατάξεις.

Στο παρόν, θα ασχοληθούμε μόνο με τα κεφάλαια του νόμου που αφορούν την στεγαστική κάλυψη.

Κύριος σκοπός λοιπόν, του συγκεκριμένου νόμου, είναι  η καθιέρωση τρόπων συνδρομής για στέγαση, κυρίως, των νέων με την χορήγηση άτοκων ή χαμηλότοκων στεγαστικών δανείων, η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα(ΣΔΙΤ) για την αξιοποίηση ακινήτων του πρώτου, ως κατοικιών με ελεγχόμενο μίσθωμα, η αξιοποίηση των ακινήτων που μέχρι τώρα έχουν χρησιμοποιηθεί για την στέγαση αιτούντων διεθνή προστασία, για την στέγαση, στοχευμένα, νέων. Επίσης, προτείνεται η αύξηση του διαθέσιμου στεγαστικού αποθέματος με την επιδότηση ανακαίνισης κενών κτηρίων (οικιών και διαμερισμάτων),τα οποία θα διατεθούν ως κατοικίες, και θα διευκολυνθεί η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας με σκοπό την διάθεσή της ως κοινωνικής κατοικίας. Τέλος, επιτυγχάνεται η στεγαστική αποκατάσταση των πυρόπληκτων από το 2018 στο «Μάτι» Αττικής.

Αντικείμενα του τρέχοντος νόμου είναι η θέσπιση  του προγράμματος «Σπίτι μου», μέσα από το οποίο χορηγούνται άτοκα ή χαμηλότοκα δάνεια από πιστωτικά ιδρύματα σε νέους για στέγαση με την συμμετοχή στην χρηματοδότηση των δανείων της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ).

Επίσης, ορίζεται η έννοια της «Κοινωνικής Αντιπαροχής», όπου αδόμητα ακίνητα που ανήκουν στην Γενική Κυβέρνηση, με την σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, θα δομούνται και θα διατίθενται με ελεγχόμενο μίσθωμα.

Επιπλέον, με το πρόγραμμα «Κάλυψη», ακίνητα τα οποία στο παρελθόν έχουν διατεθεί για στέγαση σε αιτούντες διεθνή προστασία (άσυλο), θα διατίθενται για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών νέων ανθρώπων.

Με την θέσπιση του προγράμματος «Ανακαινίζω-Νοικιάζω» δίνεται, επίσης, η δυνατότητα αύξησης του κτιριακού αποθέματος με την επισκευή ιδιωτικών κατοικιών με σκοπό την εκμίσθωσή τους.

Τέλος, προβλέπεται η ανέγερση κατοικιών και η διαχείρισή τους με σκοπό την σταδιακά στεγαστική αποκατάσταση των πυρόπληκτων στην περιοχή «Μάτι» Αττικής.

Όσον αφορά το πρόγραμμα «Σπίτι μου», αυτό προβλέπει την χρηματοδότηση αγοράς πρώτης κατοικίας, από νέους ηλικίας εικοσιπέντε(25) έως τριάντα εννιά(39) ετών, αξίας μέχρι διακόσιες χιλιάδες ευρώ(200000), όπως αυτή αναγράφεται στον τίτλο αγοράς.

Στις προϋποθέσεις των αιτούντων προβλέπεται η μη δυνατότητα αγοράς από συγγενή πρώτου ή δεύτερου βαθμού συγγένειας του ζευγαριού ή του ενός εκ των δύο συζύγων ή των συμβιώσαντων με σύμφωνο συμβίωσης, η έκταση του ακινήτου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα εκατόν πενήντα τετραγωνικά μέτρα(150m²), με το ακίνητο να βρίσκεται εντός οικιστικής ζώνης και η παλαιότητά του να είναι τουλάχιστον δεκαπέντε έτη κατά την ημερομηνία της αγοράς. Το μέγιστο ύψος του δανείου δεν πρέπει να ξεπερνά τα 150.000€ και η διάρκειά του τα τριάντα(30) έτη. Το ύψος του δανείου δεν πρέπει να υπερβαίνει το 90% της αξίας του ακινήτου. Το υπόλοιπο 10% θα πρέπει να καλύπτεται από ιδίους πόρους του αγοραστή. Στα αξιοσημείωτα του νόμου είναι ότι το 75% του ανωτέρω ποσού καλύπτεται από την Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης άτοκα, ενώ για το υπόλοιπο 15% δεν προσδιορίζεται το επιτόκιο δανεισμού.

Για να δώσουμε ένα παράδειγμα: για ένα σπίτι αξίας 150000€ το ύψος του δανείου από την ΔΥΠΑ και το πιστωτικό Ίδρυμα που εδρεύει στην Ελλάδα ανέρχεται στο ποσό των 135000€, με το ποσό της ΔΥΠΑ που είναι άτοκο να ανέρχεται σε 112500€ και το έντοκο ποσό από το πιστωτικό Ίδρυμα στις υπόλοιπες 22500€. ΟΙ υπόλοιπες 15000€ καλύπτονται από ιδίους πόρους του αγοραστή ή των αγοραστών.

Ως Κοινωνική Αντιπαροχή ορίζεται η σύμπραξη φορέων της Γενικής Κυβέρνησης με ιδιώτες αναδόχους, οι οποίοι, ιδιώτες ανάδοχοι, αναλαμβάνουν με δικά τους έξοδα, ύστερα από δημόσια πρόσκληση του φορέα στον οποίο ανήκει το αδόμητο οικόπεδο, την ανέγερση κατοικιών επί του οικοπέδου του δημόσιου φορέα. Το όφελος του ιδιώτη αναδόχου είναι η εκμετάλλευση του ελεγχόμενου μισθώματος για ορισμένο χρονικό διάστημα. Μετά το πέρας του χρονικού διαστήματος ο ιδιώτης ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να παραδώσει το κτήριο στο δημόσιο φορέα.

Η θέσπιση του προγράμματος στεγαστικής συνδρομής «Κάλυψη», σκοπεύει στην αξιοποίηση ιδιωτικών κατοικιών, οι οποίες είχαν διατεθεί για την στέγαση αιτούντων διεθνή προστασία στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΤΙΑ ΙΙ και του προγράμματος ΕΣΤΙΑ 2021. Μετά την λήξη των συμβάσεων μίσθωσης από τα ανωτέρω προγράμματα, οι ανωτέρω κατοικίες θα διατίθενται για τρία(3) έτη σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες με επιδοτούμενο μίσθωμα με το πρόγραμμα χρηματοδότησης να καλύπτεται από την ΔΥΠΑ. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει, επίσης, την χρηματοδότηση επισκευής φθορών οι οποίες προέκυψαν από τα προηγούμενα προγράμματα. Η δαπάνη μίσθωσης δεν πρέπει να ξεπερνά το ποσό μίσθωσης των ανωτέρω προγραμμάτων, ΕΣΤΙΑ ΙΙ και ΕΣΤΙΑ 2021 αναπροσαρμοζόμενη κατά τη μεταβολή του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το έτος 2022.

Το πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Νοικιάζω» έχει ως στόχο την επιδότηση επισκευών σε ακίνητα που χρίζουν ανακαίνισης με σκοπό την διάθεσή τους για εκμίσθωση. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει στους δικαιούχους ιδιοκτήτες ή επικαρπωτές ακινήτων τη χρήση ενός ακινήτου τους για μίσθωση κατοικίας μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης Δημόσιας Διοίκησης. Στις προαπαιτούμενες προϋποθέσεις είναι ο δικαιούχος να είναι ιδιοκτήτης ή επικαρπωτής κατά ποσοστό που υπερβαίνει το 50%.

Για να συμμετέχει ένα ακίνητο στο πρόγραμμα θα πρέπει να έχει επιφάνεια έως εκατό τετραγωνικά (100m²), να είναι εντός οικιστικής ζώνης, το ετήσιο φορολογητέο ή τεκμαρτό εισόδημα του ιδιοκτήτη να μην υπερβαίνει τις 40000€ και η ακίνητη περιουσία του να μην υπερβαίνει τις 300000€.

Το ακίνητο δεν θα πρέπει να έχει δηλωθεί ως πρώτη κατοικία, δεν θα πρέπει να είναι μισθωμένο την τελευταία τριετία και δηλώνεται κενό στο Ε2 που συνοδεύει την φορολογική δήλωση. Επίσης, οι δικαιούχοι δεν θα πρέπει να έχουν συμμετάσχει σε άλλο πρόγραμμα ανακαίνισης κατοικίας και στο πρόγραμμα «εξοικονομώ ενέργεια» για οποιοδήποτε ακίνητό τους. Η επιδότηση του συγκεκριμένου προγράμματος είναι ύψους δέκα χιλιάδων ευρώ (10000€) και σε αυτό το ποσό συμπεριλαμβάνεται το κόστος επισκευής υλικών και εργασίας. Τα τιμολόγια επισκευής θα πρέπει να εξοφλούνται ηλεκτρονικά. Το πρόγραμμα βαρύνει το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)και είναι ύψους 50.000.000€.

Το πρόγραμμα στεγαστική αποκατάσταση των πυρόπληκτων από την φονική πυρκαγιά στο Μάτι Ανατολικής Αττικής τον Ιούλιο του 2018, έχει ως αντικείμενο την ανέγερση κοινωνικών κατοικιών. Μετά τη δωρεά της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία προβλέπεται από το μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της Ελληνικής και Κυπριακής Δημοκρατίας τον Οκτώβριο του 2021 για την ανασυγκρότηση των πυρόπληκτων περιοχών της Ανατ. Αττικής, που κυρώθηκε με το νόμο 4888/2022 για την τελική διάθεσή και περαιτέρω διαχείριση στους δικαιούχους.

Δικαιούχοι του προγράμματος είναι όσοι σωρευτικά πληρούν τα παρακάτω κριτήρια:

• Έχουν την πλήρη κυριότητα ή την επικαρπία, τουλάχιστον κατά 50%, ακινήτου το οποίο βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων που έχουν οριοθετηθεί ως πυρόπληκτες σύμφωνα με την υπό στοιχεία ΔΑΕΦΚ-Κ.Ε./8706/Α325/3.8.2018 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομίας και Ανάπτυξης, Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών.

• το κτίσμα εντός του ακινήτου της περιοχής αποτελούσε, την 23η Ιουλίου 2018, τη μόνιμη κατοικία των ίδιων ή δικαιοπαρόχων τους εκ κληρονομικής διαδοχής και έχει καταστραφεί ολοσχερώς ή έχει υποστεί τέτοιας έκτασης λειτουργικές ζημιές που το καθιστούν μη κατοικήσιμο εξαιτίας της πυρκαγιάς.

• αποκλείονται από τη στεγαστική συνδρομή της υπό στοιχεία Δ.Α.Ε.Φ.Κ.-Κ.Ε./8706/Α325/3.8.2018 κοινής υπουργικής απόφασης, σύμφωνα με την υποπαρ.3.5 της παρ.3 αυτής, καθώς και από τη χορήγηση οικοδομικής άδειας ή άδειας για την επισκευή του ακινήτου από την αρμόδια υπηρεσία, επειδή το ακίνητο βρίσκεται σε δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις, σε αιγιαλό, παραλία, όχθη, παρόχθια ζώνη ή ρέμα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία,

• δεν διαθέτουν οι ίδιοι ή τα προστατευόμενα μέλη της οικογένειάς τους άλλα ακίνητα κατάλληλα να εξασφαλίσουν τη στέγασή τους εντός της Περιφέρειας Αττικής

• δεν έχουν λάβει οι ίδιοι ή τα προστατευόμενα μέλη της οικογένειάς τους άλλης μορφής στεγαστική συνδρομή από δημόσιο φορέα.

• και πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια σύμφωνα με την παράγραφο 11 του άρθρου 45 του τρέχοντος νόμου.

Δεν εμπίπτουν στα ανωτέρω, ακίνητα που ήταν εγκαταλειμμένα την συγκεκριμένη περίοδο, πρόχειρες κατασκευές από λαμαρίνες ή μοριοσανίδες, εκτός αν οι ιδιοκτήτες τους αποδείξουν ότι τα ακίνητα αυτά την ημερομηνία της πυρκαγιάς χρησιμοποιούνταν ως κύρια κατοικία.

Στους δικαιούχους του προγράμματος που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 17, μεταβιβάζεται κατά κυριότητα χωρίς αντάλλαγμα, πλήρης και αποπερατωμένη κοινωνική κατοικία (διαμέρισμα) από τις κατοικίες του συγκροτήματος οικιστικών μονάδων. Η μεταβίβαση της κυριότητας της κατοικίας γίνεται με την έκδοση από το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων σχετικού παραχωρητηρίου.

Το παραχωρητήριο εκδίδεται στο όνομα του δικαιούχου. (επικαρπωτή ή κάτοχου υψηλής κυριότητας του ακινήτου που καταστράφηκε).

Οι παραχωρησιούχοι υποχρεούνται να χρησιμοποιούν την κοινωνική κατοικία του προγράμματος, ως κύρια μόνιμη κατοικία τους. Φυσικό πρόσωπο ή οικογένεια θεωρείται ότι κατοικεί μονίμως σε αυτήν όταν ο δικαιούχος και τα προστατευόμενα μέλη του είναι εγκατεστημένοι και διαβιούν συνεχώς και αδιαλείπτως στην κατοικία καθ’ όλη τη διάρκεια της παραχώρησης.

Από το παραπάνω νομοσχέδιο φαίνεται ότι γίνεται μία σαφής πρόβλεψη για διάφορες κοινωνικές ομάδες και απευθύνεται σε μία ευρείας έκτασης οικονομικής κλίμακας ανθρώπων. Κυρίως, ευνοούνται ομάδες ανθρώπων με χαμηλά εισοδήματα αλλά δεν λείπουν και οι διατάξεις που ευνοούν και άλλα κοινωνικά στρώματα κυρίως της μεσαίας τάξης,  όπως για παράδειγμα στο πρόγραμμα: «Ανακαινίζω-Νοικιάζω».

Δημιουργούνται νέες προσωρινές θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό κλάδο, οι οποίες ευνοούν μηχανικούς, πολεοδόμους, τεχνίτες και εργάτες διαφόρων ειδικοτήτων. Δίνεται η ευκαιρία σε νέους ανθρώπους, ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων, να αποκτήσουν την δική τους κατοικία σε μία περίοδο βάθους τριάντα ετών ή να επιλέξουν την στέγαση με προσωρινή δωρεάν μίσθωση μέσα από το πρόγραμμα: «Κάλυψη». Επιπροσθέτως, λαμβάνεται μέριμνα για την αποκατάσταση των πυρόπληκτων στο «Μάτι» Αττικής έπειτα από την φονική πυρκαγιά της 23^ης-24^ης Ιουλίου του 2018.

Όμως, αν λάβουμε υπ’ όψιν τα σημερινά δεδομένα που επικρατούν στην χώρα: με την ανεργία των νέων να χτυπάει κόκκινο, τους χαμηλούς μισθούς που επικρατούν εδώ και αρκετά χρόνια, με την επιβολή των μνημονίων και την επιλεκτική χρεωκοπία της χώρας, την μετέπειτα οικονομική και υγειονομική κρίση η οποία μαστίζει την παγκόσμια κοινότητα -συν τον πόλεμο στην καρδιά της Ευρασιατικής Ηπείρου- ποιος άραγε θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι αυτό το νομοσχέδιο θα βρει εφαρμογή στην πράξη;

Ποια είναι εκείνα τα αξιόπιστα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα με τα οποία ο κρατικός μηχανισμός συνάπτει σχέσεις και προφανώς συμβόλαια συνεργασίας ή έργου για να εξυπηρετήσει ποιων τελικά τα συμφέροντα;

Ποιο νέο ζευγάρι θα μπει στην διαδικασία να σχεδιάσει για τριάντα χρόνια όταν οι περισσότεροι από εμάς δεν γνωρίζουμε τι θα ξημερώσει αύριο; Ποιο νέο ζευγάρι θα μπορέσει να διαθέσει το μισό και παραπάνω ετήσιο χαμηλό εισόδημά του για την αποπληρωμή του δανείου; Με το ασταθές οικονομικό, γεωπολιτικό και γενικά το αβέβαιό του αύριο- ποιος αναλαμβάνει την δημιουργία μιας νέας γενιάς κόκκινων δανείων, η οποία θα επιβαρύνει ξανά την χώρα;

Οι χώροι της Γενικής Κυβέρνησης που θα διατεθούν στην «Κοινωνική Αντιπαροχή» για την παραχώρηση με ελεγχόμενο μίσθωμα σε ποιες περιοχές βρίσκονται; Θα ληφθούν υπ’ όψιν περιβαλλοντικοί, κοινωνικοί, ανθρωπιστικοί κανόνες για την δόμησή τους ή θα είναι μία νέα γενιά αντιπαροχής που θα υποβαθμίσει περαιτέρω το φυσικό περιβάλλον και θα επιτείνει την ανθρωπιστική κρίση και τα κοινωνικά προβλήματα που αναδύθηκαν τόσο κατά την διάρκεια της υγειονομικής κρίσης όσο και μετά από αυτήν; Άλλωστε, οι μεγαλύτερες σύγχρονες μεγαλουπόλεις στη χώρα δεν φημίζονται για την περιβαλλοντική τους ευαισθησία.

Όσον δε προς τα σημεία που αφορούν την αποκατάσταση των πυρόπληκτων από την φονική πυρκαγιά στο «Μάτι» Αττικής, είναι απολύτως τεκμηριωμένο το νομοθέτημα και προς την σωστή κατεύθυνση , όμως, πόσα χρόνια αλήθεια θα περάσουν μέχρι την τελική υλοποίησή του; Είναι γνωστά τα παραδείγματα τόσο των σεισμόπληκτων των Γρεβενών όσο και της πυρόπληκτης Ηλείας από τις πυρκαγιές του 2007, όπου για χρόνια οι γηγενείς περίμεναν ουσιαστικές λύσεις.

Επιπροσθέτως, οι νέοι δικαιούχοι που χρηματοδοτούνται από την ΔΥΠΑ ποια άλλα κριτήρια θα πρέπει να πληρούν εκτός από τα εισοδηματικά κριτήρια;

Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα «Κάλυψη» ως κοινωνικά ευαίσθητες ομάδες ποια άλλα κριτήρια θα πρέπει να πληρούν; Με άλλα λόγια πως ορίζεται η ευαίσθητη κοινωνικά ομάδα; Ποιος καθορίζει τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες που απολαμβάνουν τη χρήση των κατασχεμένων ακινήτων από προφανώς αδύναμους οικονομικά ιδιοκτήτες που δικαίως θα εντασσόταν στις ευαίσθητες ομάδες;

Τέλος, πως δικαιολογείται αυτός ο οικοδομικός οργασμός, που προβλέπεται στο νόμο, όταν ο νόμιμος πληθυσμός της χώρας παρουσιάζεται από στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ σταθερός κατά την τελευταία δεκαετία, ενώ παράλληλα υπάρχουν αδιάθετα ακίνητα;

Για να είμαστε δίκαιοι στην κριτική με τον νόμο 5006/2022 θα πρέπει, ωστόσο, να περιμένουμε και τις διευκρινιστικές υπουργικές αποφάσεις οι οποίες αναμένονται σύντομα και θα φωτίσουν αρκετά σημεία του, τα οποία σήμερα φαίνονται ασαφή.

Όμως, μέσα σε όλα αυτά τα παράλογα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά, δεν θα ήταν δίκαιο αν δεν αναφερθούμε στις προγραμματικές δηλώσεις της Ελλήνων Συνέλευσις.

Μέσα στην Ελλάνια Πολιτεία θα γίνουν υποδομές, ώστε ο πληθυσμός να κατανέμεται οικιστικά σε όλη την επικράτεια, σε οικιστικά οργανωμένους χώρους για να μπορέσει ο άνθρωπος να ζήσει σε περιβάλλον που καλύπτει την ευαισθησία του.

Σκοπός αυτής της διαδικασίας είναι η δημιουργία πόλεων και κωμοπόλεων, ώστε κάθε πολίτης να ζει στο φυσικό περιβάλλον και να είναι σε επαφή με αυτό για να μπορέσει ενεργειακά να καλύψει την αρμονία που χρειάζεται.

Θα καταργηθούν όλοι οι υπάρχοντες φόροι επί της ακίνητης περιουσίας, ώστε ο πολίτης να είναι πραγματικά κυρίαρχος και κύριος της εστίας του και της περιουσίας του. Ο φόρος για αγορά ακίνητης περιουσίας δεν θα είναι πάνω από 3 % και όχι 11 % που επί πολλά χρόνια πληρώνουμε για απλή μεταβίβαση. Για μεταβίβαση σε συγγενή πρώτου βαθμού είναι χωρίς φόρο. Η Ελλήνων Πολιτεία με απόλυτο σεβασμό στον νεογέννητο Έλληνα, με πρόσβαση στην αρμονία και με γνώμονα ότι ήρθε στην Ελλάνια γη, θα αποκτά αυτομάτως ένα τμήμα της πολεοδομημένης περιοχής.

Τελικά ΕΣΥ επιλέγεις………….